บริการซ่อมบำรุงอาคาร: วิธีเช็คไฟรั่ว ให้ชัวร์ว่าบ้านปลอดภัยไร้ปัญหา วิธีเช็คไฟรั่ว เรื่องพื้นฐานในบ้านที่จำเป็นต้องเรียนรู้ไว้ เพราะหากเกิดเหตุน่าสงสัยว่าไฟกำลังรั่วหรือไม่จะได้สามารถตรวจสอบระบบไฟฟ้าในบ้านเบื้องต้นได้ด้วยตัวเอง เพื่อความมั่นใจว่าเป็นแค่การกังวลใจไปเอง หรือบ้านกำลังส่งสัญญาณเตือนเราจริง ๆ ว่ากำลังเกิดไฟฟ้ารั่วอยู่ แต่ไฟรั่วเกิดจากอะไร จะสังเกตอย่างไรได้บ้าง และต้องใช้ อุปกรณ์เช็คไฟรั่ว อย่างไรจึงจะเป็น วิธีเช็คไฟรั่ว อย่างปลอดภัย

วิธีเช็คไฟรั่ว ให้ชัวร์ว่าบ้านปลอดภัยไร้ปัญหา

ไฟรั่วเกิดจากสาเหตุใดได้บ้าง

ไฟรั่ว หรือ กระแสไฟฟ้ารั่ว คือการที่กระแสไฟฟ้าเกิดการรั่วไหลไปที่วัสดุหุ้มของสายไฟฟ้า หรือบริเวณโครงโลหะที่เป็นสื่อนำกระแสไฟฟ้าของเครื่องใช้ไฟฟ้า หรืออุปกรณ์ไฟฟ้าทั่วไปภายในบ้าน หรือแม้กระทั่งการรั่วไหลไปยังจุดติดตั้งของระบบไฟฟ้า เช่น ผนังบริเวณที่ติดตั้งระบบไฟฟ้า เสาโคมไฟที่เป็นโลหะ หรือเสาโลหะที่ติดตั้งกล้องวงจรปิด เป็นต้น ทำให้จุดต่าง ๆ ที่กล่าวมานี้เกิดกระแสไฟฟ้า หรือ แรงดันไฟฟ้า ที่หากเผลอสัมผัสโดยไม่ทันระวัง หรือไม่รู้ตัวก็อาจก่อให้เกิดอันตรายถึงชีวิตได้ง่าย ๆ เลยครับ

กระแสไฟฟ้ารั่วที่ว่านี้เกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุด้วยกัน และอาจเกิดขึ้นได้กับทุกขั้นตอนของการทำงานระบบไฟฟ้า ตั้งแต่การติดตั้งหรือเดินสายไฟที่ไม่ถูกต้องตามมาตรฐาน การใช้งานอุปกรณ์ไฟฟ้าอย่างผิดวิธี การชำรุดหรือเสื่อมสภาพของฉนวนอุปกรณ์ไฟฟ้าตามไปอายุการใช้งาน ตลอดจนการละเลย ขาดการตรวจสอบและบำรุงรักษาเครื่องใช้ไฟฟ้าหรืออุปกรณ์ไฟฟ้าก็อาจเป็นสาเหตุของการเกิดปัญหาไฟรั่วได้เช่นกันครับ แต่สาเหตุหลัก ๆ ที่พบได้บ่อยที่สุดคือการที่ฉนวนอุปกรณ์ไฟฟ้าเกิดการชำรุดเสียหาย หรือเสื่อมสภาพจนทำให้ตัวนำหรือจุดเหล่านั้นมีแรงดันไฟฟ้าเกิดขึ้น เมื่อบริเวณที่มีปัญหาดังกล่าวไปสัมผัสกับโครงโลหะของตัวเครื่องใช้ไฟฟ้า หรืออุปกรณ์ไฟฟ้าเองก็จะเกิดกระแสไฟฟ้ารั่วขึ้นมาครับ

จะเกิดอะไรขึ้นเมื่อไฟรั่ว

หลาย ๆ คนอาจเคยได้ยินคำว่า “ไฟดูด” หรือมีประสบการณ์ตรงมาบ้างแล้ว ซึ่งจริง ๆ แล้วส่วนหนึ่งของการเกิดไฟดูดคือการที่มีกระแสไฟฟ้ารั่วเกิดขึ้นที่เครื่องใช้ไฟฟ้า อุปกรณ์ไฟฟ้า หรือวงจรไฟฟ้า เมื่อไปสัมผัสถูกบริเวณที่มีกระแสไฟฟ้ารั่วอยู่จึงเกิดอาการไฟดูดนั่นเองครับ และไม่เพียงแค่ไฟดูดเท่านั้น เพราะเมื่อกระแสไฟฟ้าในบ้านรั่วยังส่งผลกระทบอย่างอื่นตามมาอีกครับ

1. ไฟรั่ว เป็นสาเหตุให้เกิดไฟดูด

อย่างที่ได้กล่าวไปในข้างต้นแล้วว่า ไฟดูด หรือ Electric Shock จะเกิดขึ้นเมื่อร่างกายไปสัมผัสกับเครื่องใช้ไฟฟ้า อุปกรณ์ไฟฟ้า หรือวงจรไฟฟ้าที่มีกระแสไฟรั่วอยู่ ซึ่งการสัมผัสโดยตรงแบบไม่มีอะไรกั้นอาจทำให้เกิดอันตรายถึงชีวิตได้ โดยระดับความรุนแรงของการถูกไฟดูดจะขึ้นอยู่กับปริมาณของกระแสไฟฟ้าและระยะเวลาที่ถูกไฟดูดครับ

2. ไฟรั่ว เป็นสาเหตุให้สิ้นเปลืองพลังงานไฟฟ้า

อีกหนึ่งผลกระทบจากการเกิดไฟรั่วภายในบ้าน นั่นคือทำให้เกิดการสิ้นเปลืองพลังงานไฟฟ้าไปโดยเปล่าประโยชน์ เพราะกระแสไฟฟ้าที่รั่วไหลนี้จะพยายามไหลไปตามจุดต่าง ๆ ที่เป็นสื่อไฟฟ้าเพื่อลงดินตามธรรมชาติของไฟฟ้า จึงเป็นสาเหตุให้ต้องเสียค่าไฟเพิ่มมากขึ้น หรือหากจะเปรียบเทียบให้เห็นภาพได้ชัดเจนขึ้นก็ให้ลองนึกถึงกรณีที่ท่อน้ำประปาในบ้านมีการรั่วซึมตามจุดต่าง ๆ ซึ่งเป็นการสิ้นเปลืองทรัพยากรน้ำ ทำให้ค่าน้ำประปาเพิ่มมากขึ้นโดยเปล่าประโยชน์นั่นเองครับ

3. ไฟรั่ว เป็นสาเหตุของอัคคีภัย

ผลกระทบที่รุนแรงที่สุดของไฟรั่วในบ้านคงหนีไม่พ้นการเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดอัคคีภัยได้ ซึ่งเป็นเหตุรุนแรงที่มีกรณีตัวอย่างให้เห็นกันมาแล้วมากมาย เพราะการที่ภายในบ้านมีกระแสไฟฟ้ารั่วจะทำให้มรการไหลของกระแสไฟฟ้าจนเกิดความร้อนขึ้น หากไม่รู้ตัว หรือไม่รีบแก้ไข ปล่อยเอาไว้นานจนเกิดการสะสมความร้อนในปริมาณมากพอจนเกิดการติดไฟ ก็จะทำให้เกิดเพลิงลุกไหม้ได้อย่างรวดเร็ว สร้างความเสียหายทั้งต่อชีวิตและทรัพย์สินได้อย่างไม่คาดไม่ถึงเลยครับ ดังนั้น การใช้ อุปกรณ์เช็คไฟรั่ว คอยตรวจสอบระบบไฟฟ้าภายในบ้านอย่างสม่ำเสมอจึงเป็นเรื่องสำคัญที่ห้ามละเลยเลยครับ

รู้ได้อย่างไรว่าเกิดไฟรั่วในบ้าน

เมื่อได้ทราบถึงผลกระทบที่จะเกิดขึ้นเมื่อมีไฟรั่วภายในบ้านกันไปแล้ว คำถามต่อมาคือจะทราบได้อย่างไรว่าไฟฟ้าในบ้านยังเป็นปกติ หรือมีจุดไหนที่กำลังมีไฟรั่วอยู่ จริง ๆ แล้วในเบื้องต้นเราสามารถลองสังเกตสัญญาณเตือนไฟฟ้ารั่วที่อาจทำให้เกิดไฟช็อตภายในบ้านได้ ด้วยจุดสังเกตต่าง ๆ ดังนี้ครับ

1. สังเกตได้จากค่าไฟที่สูงขึ้นจนผิดปกติ

อย่างที่ได้อธิบายไปข้างต้นแล้วว่าเหตุใดการเกิดไฟรั่วจึงส่งผลให้ค่าไฟสูงขึ้น ดังนั้น หากพบว่าบิลค่าไฟฟ้าสูงขึ้นจนผิดปกติทั้ง ๆ ที่มีการใช้ไฟฟ้าในบ้านโดยเฉลี่ยเท่าเดิม และไม่ได้เป็นความผิดปกติที่เกิดจากการเพิ่มค่า FT ของการไฟฟ้า ก็ให้รีบตรวจสอบโดยให้ลองสังเกตดูอัตราการหมุนของมิเตอร์ไฟฟ้าว่ามีความเร็วสม่ำเสมอหรือไม่

หรืออาจลองทดสอบโดยการจดเลขมิเตอร์เอาไว้ จากนั้นให้ปิดเครื่องใช้ไฟฟ้าทุกชนิดในบ้านโดยไม่ต้องดึงเบรกเกอร์หรือคัทเอาท์ลง แล้วลองสังเกตที่มิเตอร์ว่าแผ่นจานด้านในมิเตอร์ยังหมุนอยู่หรือไม่ หากแผ่นจานที่ว่านี้ยังคงหมุนอยู่ หรือหากทิ้งไว้สักพักแล้วค่าตัวเลขมิเตอร์ยังขยับเพิ่มขึ้น นั่นหมายถึงยังมีไฟฟ้าอยู่ในระบบ และอาจเป็นสัญญาณเตือนว่ามีกระแสไฟฟ้ารั่วอยู่ที่จุดใดจุดหนึ่งภายในบ้านนั่นเองครับ

2. สังเกตได้จากเครื่องตัดไฟในบ้านที่ตัดไฟบ่อยจนผิดปกติ

สำหรับเครื่องตัดไฟรั่วที่มีการติดตั้งตามอาคารบ้านเรือน หรือที่เรียกกันว่า RCD นั้น จะเป็นอุปกรณ์ที่มีหน้าที่ตรวจจับค่าไฟฟ้าและตัดไฟเมื่อค่าไฟฟ้านั้นเกินกว่าค่ามาตรฐานที่เริ่มเป็นอันตรายต่อมนุษย์ โดยอุปกรณ์ RCD นี้จะสามารถแบ่งออกได้เป็นสองแบบ นั่นคือ RCCB ที่ใช้ตัดไฟรั่วแบบเฉพาะจุด และ RCBO ที่สามารถใช้ได้ทั้งตัดไฟรั่ว ไฟเกิน ไฟช็อต และ ไฟฟ้าลัดวงจร แบบครอบคลุมทั้งบ้าน หากใช้เป็นเมนสวิตช์ก็จะสามารถใช้แทนเบรกเกอร์ได้

เรียกได้ว่า RCD เป็น อุปกรณ์เช็คไฟรั่ว อีกประเภทก็ได้ครับ เพราะไม่ว่าจะเป็น RCD แบบไหน กรณีที่มีไฟรั่วหรือไฟเกิน ระบบจะทำการตัดไฟแบบอัตโนมัติ ดังนั้น ข้อสังเกตุเบื้องต้นคือหากมีการตัดไฟบ่อย ๆ และตรวจสอบแล้วตัวเครื่องยังทำงานปกติ ไม่มีการขัดข้อง นั่นก็อาจหมายถึงการมีไฟรั่วภายในบ้านนั่นเองครับ

3. สังเกตได้จากการสัมผัสเครื่องใช้ไฟฟ้าแล้วรู้สึกว่าถูกไฟดูด

สิ่งผิดปกติอีกอย่างหนึ่งที่สามารถใช้เป็นข้อสังเกตว่าภายในบ้านอาจมีไฟรั่ว คือ การสัมผัสเครื่องใช้ไฟฟ้า อุปกรณ์ไฟฟ้า จุดติดตั้งระบบไฟฟ้า หรือโครงโลหะต่าง ๆ ภายในบ้านแล้วารู้สึกว่าถูกไฟดูดนั้นเองครับ เพราะโดยปกติแล้วเครื่องใช้ไฟฟ้าที่มีโอกาสเกิดไฟรั่วได้ง่ายหรือมีโครงสร้างโลหะ รวมถึงบริเวณต่าง ๆ ภายในบ้านที่มีการติดตั้งระบบไฟฟ้าอยู่จะมีการติดตั้งสายดินไว้ภายในระบบ เพื่อความปลอดภัยของผู้ใช้งาน

สายดินจะทำหน้าที่นำไฟฟ้าที่รั่วไหลลงดินผ่านทางสายดิน แทนที่จะผ่านร่างกายเรา ดังนั้น หากต่อสายดินอย่างถูกต้องครบถ้วนแล้ว แต่ยังรู้สึกว่าถูกไฟดูดบ่อย ๆ แม้ว่าจะเป็นอาการไฟดูดเล็กน้อย ไม่ได้รุนแรงมาก แต่ก็พอสันนิษฐานได้ว่าอาจมีไฟรั่วที่จุดใดจุดหนึ่งในบ้านหรือในบริเวณนั้น ๆ เช่นกันครับ

4. สังเกตได้จากอุณหภูมิภายในบ้านที่เพิ่มสูงขึ้นจนผิดปกติ

อีกหนึ่งข้อสังเกตที่เคยมีกรณีตัวอย่างเกิดขึ้นแล้ว คือเรื่องของอุณหภูมิภายในบ้านที่เพิ่มสูงขึ้นจนผิดปกติ โดยผิดปกติในที่นี้คือความร้อนในบ้านนั้นร้อนขนาดที่นำไข่ไก่มาวางไว้ที่พื้นบ้านสักพักไข่ไก่นั้นสามารถกลายเป็นไข่ลวกได้เลยครับ แต่เมื่อมีการทดสอบโดยการตัดวงจรไฟฟ้าภายในบ้านแล้วจึงพบว่าอุณภูมิภายในบ้านค่อย ๆ ลดลงจนกลับมาเป็นปกติ เมื่อตรวจสอบโดยละเอียดจึงพบว่ามีไฟรั่วบนฝ้าเพดาน ทำให้กระแสไฟไหลลงดินไปตามคานปูนเสริมเหล็กใต้พื้นดิน จนส่งผลให้บ้านร้อนกว่าปกติไปมาก และสอดคล้องกับค่าไฟที่เพิ่มสูงขึ้นแบบผิดปกติ เรื่องของอุณภูมิภายในบ้านจึงเป็นอีกหนึ่งจุดสังเกตที่บ้านกำลังบอกเราอยู่ได้ครับ